جمعه, 10 فروردین 1403
نصر نیروی یزد - مشروح خبر :: دیدگاه‌های موافق و مخالف صادرات برق براساس قرارداد یكپارچه تولید‌برق از گاز

 

 

دیدگاه‌های موافق و مخالف صادرات برق براساس قرارداد یكپارچه تولید‌برق از گاز
دیدگاه‌های موافق و مخالف صادرات برق براساس قرارداد یكپارچه تولید‌برق از گاز

 


تاریخ ثبت: 1393/09/19

 

بر اساس اطلاعیه وزارت نفت كه در سایت رسمی خود در شهریورماه سال جاری در خصوص صادرات برق منتشر شد، از شركتهای ایرانی و خارجی برای همكاری در تولید و صادرات برق دعوت به همكاری شد.  

به گزارش سرويس اقتصادی برق نيوز:‌ نخستین قرارداد یكپارچه تولید برق از گاز در خاورمیانه كه به صادرات گاز از طریق سیم [1] مشهور است در اوایل سال 1390 در قالب تفاهم نامۀ صادرات برق از منابع گازی كشور با حضور مدیر عامل شركت ملی نفت ایران، میان دو شركت نفت فلات قاره و مپنا امضا شد.

طبق این قرارداد شركت مپنا موظف شد با توسعۀ فاز اول میدان گازی فروز B و احداث پالایشگاه و نیروگاه در جزیره قشم، با تولید روزانه 180 میلیون متر مكعب گاز، به میزان 3 هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق كشور، بیفزاید. مقرر شده بود، برق تولید شده از گاز فروز B، به جز مصارف داخلی برای صادرات به كشورهای حاشیۀ خلیج فارس و پاكستان و هند نیز به كار گرفته شود. ارزش این قرارداد بیع متقابل كه تأمین مالی آن بر عهدۀ مپنا گذاشته شده، 8/3 میلیارد دلار برآورد شده بود. به گزارش برق نیوز، در این یادداشت سعی شده است نگرش موافقان و مخالفان این تفاهم نامه به تصویر كشیده شود.

دیدگاه های موافقان

دكتر عباس علی آبادی، مدیر عامل مپنا، از حامیان جدی سیاست صادرات برق به جای خام فروشی گاز، در زمان عقد قرارداد تأكید كرده بود كه این پروژه برای نخستین بار در كشور اجرایی خواهد شد و علاوه بر اینكه ارزش افزودۀ قابل توجهی به بهای گاز خام این میدان اضافه می كند، به عنوان یك اقدام عظیم ملی، نقش مهمی در افزایش موقعیت ژئوپلیتیك كشور در منطقه خواهد داشت و برای تولید آب مورد نیاز مناطق تشنۀ جنوبی و اشتغال زایی در منطقه از اهمیت استراتژیك و بسیار بالایی برخوردار است.

اما به نظر می رسد در فاصلۀ آن روزهای سال 1390 تا این روزهای 1393، اولویتها تغییر كرده است و دیگر توسعۀ صادرات برق برای مقامات وزارت نفت، چندان در اولویت قرار ندارد. علی آبادی چندی پیش نیز اظهار كرده بود كه از نظر مپنا، همه چیز برای توسعۀ میدان فروز Bآماده است، اما به دلیل تغییر اولویت های وزارت نفت ممكن است به جای توسعۀ میدان فروز B، روی میدان فرزاد كار كنیم.

حمید رضا صالحی، دبیر سندیكای برق، معتقد است: آنها كه تصور می كنند قیمت صادرات برق، كمتر از قیمت صادرات گاز است و این اقدام توجیه فنی و اقتصادی ندارد؛ باید توجه كنند كه قیمت تعیین شده برای صادرات گاز به تركیه غیر قابل تكرار است؛ چراكه در تمام سالهای گذشته، ایران نتوانسته است قرارداد مشابهی را به سرانجام برساند و تكرار كند. صادرات برق برای ایران علاوه بر درآمد ارزی، ایجاد امنیت نیز می كند. ایران با توجه به شرایط خاصی كه در آن به سر می برد، باید از ایجاد امنیت در تمامی حوزه ها استقبال كند. وقتی سرنوشت اقتصادی ایران با دیگر كشورها گره بخورد، امكان تحریم و تهدیدها كاهش می یابد و از این منظر می توان توضیحی كامل دربارۀ چرایی ضرورت سرمایه گذاری بیشتر برای صادرات برق ارائه كرد.

موضوع دیگر كه مورد مناقشه قرار گرفته، قیمتی است كه مقامات اجرایی كشور بدان اشاره می كنند. تفاوت نظرات در مورد قیمت تعیین شده برای صادرات گاز به تركیه است كه قیمت بسیار بالایی دارد در حالی كه تركیه در شرایطی خاص تن به این قیمت داد و می توان در این زمینه با هر منتقد مخالف بحث كرد. تركیه چون قصد داشت سبد گاز صادراتی خود را برای فشار به روسیه توسعه دهد، حاضر به عقد قراردادی با این قیمت شد.

اتفاقاً باید توجه داشت كه فقط یك سوی این موضوع، سود ایران از محل عقد قرارداد صادرات گاز به تركیه بود و باید توجه داشت كه سوی دیگر آن، افزایش قیمت گاز وارداتی ایران متناسب با قیمت گاز صادراتی بود؛ چراكه به این ترتیب وقتی ایران گاز را گران فروخت، مجبور شد آن را گران نیز بخرد. با توجه به این موضوع باید قیمت استاندارد گاز صادراتی مد نظر قرار گیرد كه در این صورت نه تنها ضرری از بابت صادرات برق متوجه ایران نخواهد شد، بلكه سبد صادراتی ایران نیز توسعه خواهد یافت. باید توجه داشت كه از هر متر مكعب گاز 3 تا 5/3 كیلووات برق[2]در نیروگاه های ایران تولید می شود و قیمت برق صادراتی حدود 11 تا 12 سنت است.

اگر درآمد حاصل از آن را با قیمت گاز صادراتی به تركیه مقایسه كنیم، باید گفت كه تولید و صادرات برق غیر اقتصادی است. اما باید توجه داشت كه ایران، كشوری است كه میادین مشترك نفت و گاز بسیاری دارد كه اتفاقاً در توسعۀ این میادین و بهره برداری از ثروت های خدادادی متعلق به هموطنان، مشكلات فراوانی نیز دارد. در حالی كه وزارت نفت، ناتوان از جبران عقب ماندگی های كشور در برابر برداشت های سایر همسایگان است، باید شرایطی فراهم شود تا گاز میادین مشترك هرچه بیشتر و زودتر تبدیل به برق شود و با صادرات آن، ثروت بیشتری نصیب كشور و ایرانیان شود.

ایران می تواند و باید قطب انرژی منطقه شود چراكه قادر است برق ارزان قیمت تركمنستان و تاجیكستان و سایر كشورهای مشابه را دریافت كند و به خریداران ثروتمند تری نظیر تركیه، عراق، امارات و پاكستان كه برق را به قیمت خوبی خریداری می كنند، صادر كند. میزان درآمد زایی نقل و انتقال برق در صورتی كه ایران بتواند به قطب انرژی منطقه تبدیل شود، سالانه در حدود 10 میلیارد دلار خواهد بود.

نه تنها نادر فریدونی، رئیس كمیتۀ نفت و گاز كمیسیون انرژی مجلس، بلكه حسین امیری خامكانی، سخنگوی این كمیسیون نیز معتقد است صادرات برق به صرفه تر از صادرات گاز است. «با توجه به اینكه صادرات برق امنیت بیشتری نسبت به صادرات گاز و سوخت مایع دارد، بهتر است كه در این زمینه سرمایه گذاری شود، چراكه راحت تر، به صرفه تر و با امنیت بیشتری همراه است.»

دیدگاه های مخالفان

بیژن نامدار زنگنه معتقد است، نباید كاری كنیم كه با صادرات برق رقیب خودمان شویم. در حال حاضر هر متر مكعب گاز 45 سنت صادر می شود و این در حالی است كه همین میزان گاز به 8/5 كیلووات ساعت برق[3]تبدیل می شود و در این شرایط، به جای درآمد 45 سنت، این گاز به قیمت 20 سنت به بخش برق داده می شود.

در سال‌های اخیر از محل 3 میلیارد و 500 میلیون دلار گاز و نفتی كه مصرف و تبدیل به برق شده اند، درآمد حاصل از صادرات برق فقط 800 میلیون دلار بوده است كه باید به این موارد توجه شود؛ چراكه بدین ترتیب صادرات برق 2 میلیارد و 700 میلیون دلار از درآمدهای كشور را هدر داده است.

حمید رضا عراقی، مدیر شركت ملی گاز ایران با اشاره به انتقاد وزیر نفت مبنی بر تحویل گاز گران به نیروگاه ها و ارزان فروشی برق، گفته است:« نیروگاه ها باید آنقدر بهره ور باشند كه اگر برنامۀ صادرات برق دارند، هم تولید خوبی داشته باشند و هم قیمت برق صادراتی نه تنها بهای گاز مصرفی را جبران كند بلكه ارزش افزوده هم داشته باشد.»

در مقابل هوشنگ فلاحتیان، معاون برق و انرژی وزارت نیرو نیز در پاسخ به حمید رضا عراقی با یادآوردی اینكه سال گذشته كل برق صادراتی ایران به كشورهای همسایه از محل تولید انرژی الكتریكی در سدها و نیروگاه های برقابی بوده است، بیان كرد:«نه تنها برای صادرات برق هیچ گونه گاز طبیعی یا فرآوردۀ نفتی استفاده نشده است، بلكه هرگونه ارزان فروشی برق توسط وزارت نیرو به كشورهای همسایه، تكذیب می شود.»

در ادامه لازم به ذكر است كه بر اساس اطلاعیه وزارت نفت كه در سایت رسمی خود در شهریورماه سال جاری در خصوص صادرات برق منتشر شد، از شركتهای ایرانی و خارجی برای همكاری در تولید و صادرات برق دعوت به همكاری شد. متن این اطلاعیه به شرح ذیل آمده است[4]:

"وزارت نفت به منظور تحقق بند 13سیاست های اقتصاد مقاومتی، تنوع بخشی به روش های صادرات گاز و افزایش صادرات برق، در زمینه تامین گاز مورد نیاز برای تولید و صادرات برق آعلام آمادگی كرد.

بر اساس این اطلاعیه، وزارت نفت (از طریق شركت ملی نفت ایران و شركت ملی گاز ایران حسب مورد) مسئولیت تامین گاز مورد نیازرا برای تولید برق با هدف صادرات به مقدار و در نقطه مورد توافق بر عهده خواهد گرفت و گاز مورد نیاز را به عنوان آورده شركت ملی نفت ایران و شركت ملی گاز ایران به عنوان سرمایه گذار تحویل خواهد داد.

بر این اساس، كلیه مسئولیت های مربوط به سرمایه گذاری برای تبدیل گاز به برق با راندمان حرارتی مورد توافق ،كسب مجوزهای لازم برای احداث نیروگاه ،تاسیسات لازم برای انتقال و صادرات برق و نیز بازاریابی برق تولیدی در كشور هدف و مسئولیت تأمین منابع مالی برای احداث نیروگاه (اعم از بخش فاینانس و نیز آورده نقدی) با سرمایه گذار خواهد بود.

برق تولیدی به ترتیب تعریف شده متعلق به مشاركتی متشكل از شركت ملی نفت ایران و شركت ملی گاز ایران و سرمایه گذار به نسبت آورده هریك خواهد بود و قرارداد نهایی برای صادرات برق ،توسط مشاركت امضا خواهد شد.

براساس این اطلاعیه، سهم سرمایه گذار از قیمت فروش صادراتی برق،متناسب با قیمت فروش برق در هر بازار هدف، عبارت از هزینه تبدیل انرژی[5] و هزینه های انتقال و بازاریابی به علاوه سود متعارف بوده و مابه التفاوت این مبلغ با قیمت فروش صادراتی برق در هر مورد،سهم طرف دیگر مشاركت یعنی شركت ملی نفت ایران و شركت ملی گاز ایران خواهد بود.رعایت مفاد قانون برنامه پنجم توسعه در خصوص تحویل سوخت غیر یارانه ای برای تولید و صادرات برق الزامی است.

بر پایه این اطلاعیه و بر مبنای اصول ذكر شده، ابتدا با هر متقاضی صاحب صلاحیت، موافقتنامه ای برای مدت اعتبار مشخص، مشتمل بر تعیین محل عمومی احداث نیروگاه، ظرفیت پیشنهادی نیروگاه و مقدار انرژی الكتریكی برآورد شده برای صادرات،راندمان حرارتی نیروگاه،مشخص كردن بازار هدف،هزینه تبدیل انرژی به امضا خواهد رسید و پس از آن ،سرمایه گذار می تواند بر مبنای موافقتنامه مبادله شده، نسبت به اخذ مجوزهای لازم ،شروع سرمایه گذاری، بازاریابی و انجام مذاكرات لازم برای عقد قرارداد صادرات برق اقدام كند.

متقاضیان باید دارای تجربه در امر تولید برق بوده و نیز توانایی كافی برای تامین آورده نقدی برای احداث نیروگاه متناسب با ظرفیت درخواستی را به تشخیص وزارت نفت دارا باشند.

همچنین سرمایه گذار باید برای اجرای طرح و عملیات تبعی پس از آن برای صادرات برق،شركتی را با سرمایه گذاری خود تاسیس كند. این شركت به ترتیبی كه جزئیات آن با شركت ملی نفت ایران و شركت ملی گاز ایران توافق خواهد شد، مسئولیت امور یادشده بالا را از طرف سرمایه گذار بر عهده خواهد گرفت.

بر اساس این گزارش، موارد یادشده بالا برای اشخاصی كه در حال حاضر دارای نیروگاه بوده و مایل به صادرات برق هستند، نیز قابل اجراست."


 


[1]. Gas to Wire

[2]. بر اساس راندمان 37 درصد

[3].براي توليد اين ميزان برق، راندمان نيروگاه ها بيشتر از 50 درصد در نظر گرفته شده است.

[4]. www.mop.ir

[5]. Energy Conversion Fee

 

 


منبع خبر: برق نیوز           تعداد مطالعه: 5325


 

دیدگاه کاربران